Interview Samuel Dejong AD 22-04-2020

Interview door Gijs Kool

Chirurg De Jong (48) legt scalpel weg en kiest voor leven als kunstenaar
Chirurg Samuel de Jong besloot zich volledig op de kunsten te richten en de scalpels achter zich te laten. Nu gebruikt hij zijn chirurgische precisie om insecten na te maken en te wijzen op de schoonheid die in het allerkleinste schuilt. Zijn werk is de komende maanden te zien in Galerie Sille in Oudewater.

Als Samuel de Jong klaar is met het ‘ieniemienie-precisiewerk’ door op ware grootte insecten na te maken en in elkaar te zetten, is het resultaat onmisbaar voor het oog: goudkleurige vlinders, torren, kevers of motten. De tot voor kort oncologisch chirurg uit Amsterdam bevestigt ze op gele, rode en blauwe panelen of laat ze ‘krioelen’ op hout van Spaanse olijfbomen.

Samuel de Jong bij een van zijn werken, op achtergrond Tamara Sille van Galerie Sille. Foto: © Rianne den Balvert.

Gebiologeerd
Als ik solliciteerde, waren er altijd nog zo’n dertig of veertig supergekwalificeerde mensen voor me

Samuel de Jong
Zijn leven lang trok de kunst, maar toen hij twintig was zoog de medische wereld hem op toen hij werd ingeloot voor een studie geneeskunde. En zo eindigde de jongen die al vroeg met penselen in de weer was aan de operatietafel om kanker weg te snijden.

De klassieker Erik en het klein Insectenboek, had ook net zo goed ‘Samuel en het klein insectenboek’ kunnen heten, zo gebiologeerd zat hij als kind ook naar insecten te staren. Daarnaast was hij al jong vergroeid met tekeningen en schilderijen. Zo maakte hij werk van Claude Monet na, of maakte realistische fijnschilderingen. ,,Ik zorgde er altijd al voor dat ik oude technieken leerde door laag op laag een schilderij op te bouwen zoals de oude meesters. Net als zij maakte ik zelf verf van een eidooier’’, vertelt de Amsterdammer die zich autodidact ontwikkelde.

Heftige wereld
Voor hij het wist, was hij tientallen jaren verder. Na zijn studie geneeskunde specialiseerde hij zich in oncologische chirurgie: het wegsnijden van kanker. Ook deed hij in de afgelopen jaren chirurgisch onderzoek in een laboratorium naar het laten oplichten van kankercellen. ,,Dat onderzoek werd een bedrijf en dat heb ik samen met een collega-onderzoeker opgezet en verkocht. Het onderzoek werd ‘corporate business’, we waren in de USA en zagen de hele farmaceutische industrie op ons af komen. Dat is een heftige wereld.’’

Uiteindelijk verkocht De Jong het onderzoek aan een Italiaans bedrijf dat dit nu verder ontwikkelt. Of dit hem miljoenen opleverde? ,,Nee, dan hebben we het over enkele tienduizenden euro’s.’’

Solliciteren ging bij De Jong ook niet van een leien dakje door een overschot aan chirurgen. ,,Als ik solliciteerde, waren er altijd nog zo’n dertig of veertig supergekwalificeerde mensen voor me.’’

Slecht nieuws
De chirurg is een iconisch beroep, maar het ook veel, hard en zwaar werk

Samuel de Jong
Door de jaren heen bleef De Jong zijn chirurgenwerk combineren met kunst. Tijdens zijn aanstelling bij de Daniel den Hoedkliniek bijvoorbeeld. Een heftige tijd: ,,Keihard werken en wekelijks, op donderdag, weer die gesprekken met de patiënten waarin ik slecht nieuws moest brengen: Dat het ondanks alles, voor hen toch stopte. En ja, er gingen dingen ook goed, maar dan had je de mensen ook al voor een deel veel schade aangedaan om de kanker weg te halen.’’

Zes jaar geleden reisde De Jong mee met Artsen zonder Grenzen om vier maanden lang te opereren in Papua Nieuw Guinea. Een heftige tijd, blikt hij terug. ,,Tussen het geweld opereerden we mensen die met machetes waren verminkt. Ik heb het zo’n vier maanden gedaan. Dat was heel intensief omdat er elke dag van de wee werk was en het geweld onverminderd door ging.’’

Carrièreswitch
Terwijl hij zijn kunstwerken blijft maken, besluit hij vorig jaar om er volledig in verder te gaan. En nog altijd krijgt hij verbaasde blikken als hij over zijn carrièreswitch vertelt. ,,De chirurg is een iconisch beroep, zoals een brandweerman of piloot. Maar het is ook veel, hard en zwaar werk. En in dit leven heb je maar één leven te leven. Het was niet mijn roeping.’’

Nu heeft hij zijn handen vrij om zich volledig te richten op kunst maken van insecten. Geen diertjes die hij in de goudverf doopt, maar exact nagemaakte insecten vanuit piepkleine malletjes, op ware grootte. Overigens gebruikt De Jong niet echte insecten. ,,Dode insecten vallen snel uit elkaar, zijn ze kwetsbaar en vergaan snel.’’ Door ze na te maken heeft hij ze letterlijk en figuurlijk in de hand en hoeven ze er ook niet voor te sterven.

De kleur blauw komt vaker voor in zijn werken. Zo reisde hij naar Parijs om bij de verfmenger waar ook de Franse kunstenaar Yves Klein (1928-1962) zijn karakteristieke blauwe kleur liet maken.

Fluweelmijt
Op die achtergrondkleur presenteert hij zijn vlinders, motten en libellen. ,,Door in te zoomen zien we meer en meer de schoonheid van het kleine. Het is belangrijk dat we dat blijven zien. Iets kleins kan veel stuk maken, kijk maar naar het stukje celcode RNA wat corona is. Maar een klein diertje als een fluweelmijt, zoom er eens op in, het is zo’n prachtig diertje.’’

De Jong wijst naar de tafel waar hij aan zit. ,,Kijk goed om je heen, al zijn het maar de nerfjes in de tafel waar je aan werkt, er zit zoveel schoonheid in. En als je maar doorbanjert, ja, dan loop je al die schoonheid mis.’’

Naast insecten maakt De Jong ook ‘vrij werk’ met vormen die hem aanspreken. ,,Ik blijf me ontwikkelen, ook in de komende jaren.’’

Of De Jong ooit terugkeert in het ziekenhuis? Hij sluit het niet uit. Zijn registratie is inmiddels verlopen en om die te behouden moet hij ‘vlieguren’ maken. Arts blijft hij echter nog de komende jaren, zolang zijn huidige artsenregistratie geldt. Wat gebeurt er als er door de corona-crisis een onverhoopt een tekort aan artsen dreigt? ,,Als er een structureel tekort is, dan kom ik weer even dokteren. Als het nodig is.’’

Bekijk de collectie van Samuel Dejong

Terug naar overzicht

Deel bericht