AI fotografie / promptografie

Een nieuwe vorm van beeldcreatie in de kunst

AI fotografie of wel promptografie is een nieuwe vorm van beeldcreatie in de kunst. In een wereld waar technologie voortdurend evolueert, neemt artificiële intelligentie (AI) een steeds belangrijkere rol in binnen verschillende domeinen. Waaronder de wereld van de hedendaagse kunst. AI-fotografie en promptografie zijn termen die steeds vaker opduiken en veelbelovend klinken voor zowel professionele kunstenaars als hobbyisten. Maar wat houdt het precies in? In dit artikel duiken we dieper in het concept van AI in de kunst, de werking ervan en de invloed ervan op de toekomst van beeldcreatie.

Hoe Werkt het?

Bij promptografie wordt in het creatief proces beelden ‘foto’s’ gemaakt door prompts, instructies, te geven aan een AI-programma. Zonder dat er een camera aan te pas komt. Er zijn verschillende programma’s zoals Dall-E en Midjourney, daarbij ligt het creatieve proces in het verzinnen van steeds verfijndere talige ‘prompts’ waarna beelden verschijnen. Eigenlijk is een beoefenaar dus geen fotograaf maar een prompteur – een beeldentemmer. Het resultaat van promptografie zou je een prompto kunnen noemen. Zoals een foto het resultaat is van fotografie.

De toekomst

AI wordt al gebruikt om de kwaliteit en nauwkeurigheid van foto’s te verbeteren. Met deep learning-algoritmen kunnen AI-tools automatisch ongewenste artefacten. De ruis identificeren en verwijderen die afbreuk kunnen doen aan de kwaliteit van afbeeldingen. Maar wordt fotografie bedreigd door AI? Sommige fotografen zijn bang dat het vertrouwen op AI-algoritmen voor taken als bewerken of retoucheren ertoe kan leiden dat ze hun persoonlijke touch en stijl verliezen.

De afgelopen maanden is AI een van de meest besproken onderwerpen geworden. De Duitse kunstenaar en fotograaf Boris Eldagsen won in maart 2023 een Sony World Photography Award in de categorie Creative, Open Competition. Hij liet het beeld genereren door AI. Het was de jury niet opgevallen dat zijn inzending uitsluitend met behulp van het AI-programma Midjourney was gemaakt. Eldagsen gaf aan dat het geen fotografie was en weigerde zijn prijs. Het werd een mediaspektakel. Eldagsen is een fotomediakunstenaar, actief in Berlijn. Op zijn website laat hij weten dat hij de AI-afbeelding expres heeft ingezonden, omdat hij zich zorgen maakt om de opkomst van kunstmatige intelligentie, en het gesprek daarover wil openbreken.

De discussie

Veel creatievelingen, en niet alleen fotografen, zeggen dat AI de professionele fotografie zal vernietigen. Maar vergelijk AI met wat Photoshop in de jaren negentig deed. Met de opkomst van Photoshop begonnen veel fotografen te klagen dat het niet meer om het maken van de foto ging. Maar Photoshop opende nieuwe mogelijkheden voor miljoenen makers die de software in hun voordeel gebruiken. Veel digitale kunstenaars combineren fotografie en Photoshop om hun unieke kunstwerken te produceren die zonder de software niet mogelijk zouden zijn.

Dankzij ontwikkelingen op het gebied van generatieve kunstmatige intelligentie kunnen er nu volledig nieuwe beelden gecreëerd. Deze kunnen concurreren met traditioneel genomen foto’s. AI biedt ongekende mogelijkheden voor artistieke expressies maar roept ook discussies op. Het wordt immers altijd een mix van wat al bestaat. Maar inspiratie is bij de mens ook niet vastomlijnd. Het maken van geheel nieuwe creaties komt ook vaak voort uit wat men al ergens heeft gezien, bewust of onbewust.

AI bij Sille Gallery

Eén van de kunstenaars bij Sille Gallery die sinds kort met deze techniek werkt om kunst te creëren is fotograaf Barend Houtsmuller. In de aankomende Voorjaarstentoonstelling van 2024 zullen we werk van hem zien wat AI bevat. Soms geheel promptografie en soms met een mix van eigen fotografie.